Alphabetum Armenium
(Redirectum de Abecedarium Armenicum)
Alphabetum Armenium[1] est systema litterarum, anno E.V. 405 aut 406 a monacho erudito Mesrobe Mastosio creatum, duabus litteris novis (Օ et Ֆ) saeculo XII auctum, quo usque hodie lingua Armenia scribitur. Plus mille annis alphabetum Armenium modo leviter mutatum est.
Alphabetum
[recensere | fontem recensere]| Littera | Nomen litterae | Pronuntiatio (API) | Translitteratio | Significatio numeralis | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Orthographia traditionalis | Orthographia reformata | Pronuntiatio | Armenia classica | Armenia orientalis | Armenia occidentalis | Classica | ISO 9985 | ||||
| Armenia classica | Armenia orientalis | Armenia occidentalis | |||||||||
| Աա | այբ | [aɪb] | [aɪpʰ] | [ɑ] | a | 1 | |||||
| Բբ | բեն | [bɛn] | [pʰɛn] | [b] | [pʰ] | b | 2 | ||||
| Գգ | գիմ | [gim] | [kʰim] | [g] | [kʰ] | g | 3 | ||||
| Դ դ | դա | [dɑ] | [tʰɑ] | [d] | [tʰ] | d | 4 | ||||
| Եե | եչ | [jɛtʃʰ] | [ɛ], initio verbi [jɛ]1 | e | 5 | ||||||
| Զզ | զա | [zɑ] | [z] | z | 6 | ||||||
| Էէ | է | [ɛː] | [ɛ] | [ɛː] | [ɛ] | ē | ê | 7 | |||
| Ըը | ըթ | [ətʰ] | [ə] | ə | ë | 8 | |||||
| Թթ | թօ | թո | [tʰo] | [tʰ] | t‘ | 9 | |||||
| Ժժ | ժէ | ժե | [ʒɛː] | [ʒɛ] | [ʒ] | ž | 10 | ||||
| Իի | ինի | [ini] | [i] | i | 20 | ||||||
| Լլ | լիւն | լյուն | [lʏn]² | [l] | l | 30 | |||||
| Խխ | խէ | խե | [χɛː] | [χɛ] | [χ] | x | 40 | ||||
| Ծծ | ծա | [tsɑ] | [tsʼɑ] | [dzɑ] | [ts] | [tsʼ] | [dz] | c | ç | 50 | |
| Կկ | կեն | [kɛn] | [kʼɛn] | [gɛn] | [k] | [kʼ] | [g] | k | 60 | ||
| Հհ | հօ | հո | [ho] | [h] | h | 70 | |||||
| Ձձ | ձա | [dzɑ] | [tsʰɑ] | [dz] | [tsʰ] | j | 80 | ||||
| Ղղ | ղատ | [ɫɑt] | [ʁɑtʼ] | [ʁɑd] | [l], or [ɫ] | [ʁ] | ł | ġ | 90 | ||
| Ճճ | ճէ | ճե | [tʃɛː] | [tʃʼɛ] | [ʤɛ] | [tʃ] | [tʃʼ] | [ʤ] | č | č̣ | 100 |
| Մմ | մեն | [mɛn] | [m] | m | 200 | ||||||
| Յյ | յի | հի | [ji] | [hi] | [j] | [h]³, [j] | y | 300 | |||
| Նն | նու | [nu] | [n] | n | 400 | ||||||
| Շշ | շա | [ʃɑ] | [ʃ] | š | 500 | ||||||
| Ոո | ո | [o] | [vo] | [o], initio verbi [vo]4 | o | 600 | |||||
| Չչ | չա | [tʃʰɑ] | [tʃʰ] | č‘ | č | 700 | |||||
| Պպ | պէ | պե | [pɛː] | [pʼɛ] | [bɛ] | [p] | [pʼ] | [b] | p | 800 | |
| Ջջ | ջէ | ջե | [ʤɛː] | [ʤɛ] | [tʃʰɛ] | [ʤ] | [tʃʰ] | ǰ | 900 | ||
| Ռռ | ռա | [rɑ] | [ɾɑ] | [r] | [ɾ] | r̄ | ṙ | 1000 | |||
| Սս | սէ | սե | [sɛː] | [sɛ] | [s] | s | 2000 | ||||
| Վվ | վեւ | վեվ | [vɛv] | [v] | v | 3000 | |||||
| Տտ | տիւն | տյուն | [tʏn] | [tʼʏn]5 | [dʏn] | [t] | [tʼ] | [d] | t | 4000 | |
| Րր | րէ | րե | [ɹɛː] | [ɾɛ]6 | [ɾɛ] | [ɹ] | [ɾ] | r | 5000 | ||
| Ցց | ցօ | ցո | [tsʰo] | [tsʰ] | c‘ | 6000 | |||||
| Ււ | հիւն | վյուն | [hʏn] | [w] | [v]8 | u | 7000 | ||||
| Փփ | փիւր | փյուր | [pʰʏɹ]9 | [pʰʏɾ] | [pʰ] | p‘ | 8000 | ||||
| Քք | քէ | քե | [kʰɛː] | [kʰɛ] | [kʰ] | k‘ | 9000 | ||||
| Օօ | օ | [o] | [o] | ô | ò | - | |||||
| Ֆֆ | ֆէ | ֆե | [fɛː] | [fɛ] | [f] | f | - | ||||
| Littera | Orthographia traditionalis | Orthographia reformata | Armenia classica | Armenia orientalis | Armenia occidentalis | Armenia classica | Armenia orientalis | Armenia occidentalis | Classica | ISO 9985 | Significatio numeralis |
| Pronuntiatio | |||||||||||
| Nomen litterae | Pronuntiatio (API) | Translitteratio | |||||||||
Palaeographia Armenia
[recensere | fontem recensere]- Si plus cognoscere vis, vide paginam de palaeographia Armenia.
Antiquissima scripta Armenia in fragmentis manu scriptis saeculi V conservantur. Quattuor principales litterarum formae sunt erkat’agir, bolorgir, notrgir, ac šġagir.
Notae
[recensere | fontem recensere]- ↑ Aliter Armeniacum vel Armenicum.
Bibliographia
[recensere | fontem recensere]- P. Iacobus Villotte, "Introductio ad linguam Armeniam: De alphabeto Armeniorum". In Dictionario Novo Latino-Armenio. Romae: 1714.