Chartae lusoriae

-2 Latinitas huius rei dubia est. Corrige si potes. Vide {{latinitas}}.

Chartae lusoriae.

Chartae lusoriae, chartulae lusoriae, vel chartularum (lusoriarum) fasciculus, plerumque quinquaginta duas chartulas comprehendit ex chartone vel plastica confectas, quae ad ludendum, artificia magica, et vaticinandum adhibentur.

Fasciculi chartarum hodierni quattuor familias continent: corda (♥), rhombulos (♦), spicula (♠), trifolia (♣). In quaque familia sunt rex, regina, eques, decas (10), enneas (9), ogdoas (8), heptas (7), senio (6), pentas (5), quaternio (4), trias (3), dyas (2), atque monas. Rex numerum 13 valet, regina 12, eques 11, monas autem sive 1 sive 14.

Complures chartarum fasciculi duos vel tres scurras continent. Hi scurrae in quibusdam ludis adhibentur atque pro qualibet fasciculi charta valere possunt. Ultra chartas quinquaginta duas ordinarias, fasciculus interdum etiam chartas quae vulgo "Joker" nominantur includit. Hae chartae in certis ludis vicem cuiuslibet alterius chartae gerere possunt. Plerumque duae vel tres inveniuntur, nonnumquam una sola, rarius plus quam tres. Usus scurrarum ex ludi regulis pendet, saepeque ante ludi initium removentur.

• 
  Fasciculus chartarum lusoriarum.
• 
  Chartae Hispanicae.

In nonnullis fasciculis invenitur etiam Lakana, charta alba notis carens. Haec charta vel pro substituto vel ad instar scurrae extra ludum adhiberi potest. In fasciculo chartarum Russico usitato, litterae et imagines hoc modo notari solent: «Т» = Туз (As), «К» = Король (Rex), «Д» = Дама (Regina), «В» = Валет (Eques).

Conati sunt aliquando quintam familiam (exempli gratia "aquilas") addere, sed hoc propositum nondum invaluit.

Sunt etiam alii typi chartarum lusoriarum, velut Magic: The Gathering ("Magia: Congressus").

Historia

-4 (corrigenda) Latinitas huius paginae corrigenda est. Si potes, corrige vel rescribe. Vide {{latinitas}}.

Verba quae insequuntur vicificanda sunt ut rationibus qualitatis et Latinitatis propositis obtemperent. Quaesumus ut paginam emendes.

Chartae lusoriae in Sinis saeculo nono ortae esse traduntur. Sunt qui putent ludos chartarum etiam in Imperio Romano praecessores habuisse. In Europam per vias mercatorum medio Aevo pervenisse videntur. Prima chartarum lusoriarum ornatarum descriptio ad annum 1377 pertinet. Iohannes monachus Rheinfeldensis tractatum CC paginarum lingua medii aevi composuit, in quo descripsit quomodo homines sui temporis chartas tractarent. In chartis mundus ordinate descriptus eiusque potestatis structurae repraesentatae sunt, rege in summo loco constituto.

His temporibus ludi chartarum, paulatim per Europam diffusi, a nonnullis tamen principibus interdicti sunt. Saeculo quinto decimo, chartulae lusoriae ampliores ligno incisae imprimi coeptae sunt, symbolis gladiorum, fustium, calicum et nummorum ornatae. Circa annum millesimum quadringentesimum octogesimum, Galli chartas lusorias simplicioris formae et minoris pretii imprimere instituerunt, symbolis ligonum, fustium, adamantium et cordium distinctas, qui ornatus deinde vulgatissimus factus est. Saeculo duodevicesimo, ludi chartarum in Suetia frequentes facti sunt. Chartae Gallicae ab anno 1560 confectae in museo historico Lundensi asservantur, sub subselliis chori ecclesiae repertae.

Genera hodierna

Varia genera chartarum lusoriarum in usu sunt. Genus Franco-Anglicum in Suetia (multisque aliis regionibus) praevalet. Alia genera sunt fasciculi Tarot, Ganjifa (ex India oriundi), Hispanici, Germanici, Italici, et Helvetici. Sunt etiam genera specialia quae solum certis ludis proprietariis inserviunt, velut UNO, Fall-Down et Fluxx, vel ludis colligendis ut Magic: The Gathering ("Magia: Congregatio").

Chartiludia

• Ludus pokerianus
• Paginarum lusores (Caravaggius)
• Skat
• Soliludium chartularum

Nexus externi

Vicimedia Communia plura habent quae ad chartas lusorias spectant.