Cale (Portugallia)

Cale^[1] (Lusice; Villa Nova de Gaia seu simpliciter Gaia) est urbs et municipium in Districtu Portu Cali in Regione Septemtrione (Lusice; Região Norte), in Portugallia. Urbis Portus Calis Meridie, in altera fluminis Durii ripa situm est. Ipsa urbs populositatem 278 255 incolarum anno 2001 habebat. Municipium aream 168,46 km² et totam populositatem 392 295 incolarum anno 2011 habet, quod id municipium cum maximo numero incolarum in Regione Septemtrione facit. Cale iuxta cum Portum Cale et aliis municipiis duodecim vulgo Territorium Urbis Portus Calis Magnum (Lusice; Grande Área Metropolitana do Porto) constituit.

Etiam est notissimum propter suas cellas vinarias (Lusice; caves) ubi in toto orbe terrarum notissimum vinum Portucalense conditur et inveteratur. Hae cellae praecipua periegetica attractio fiunt.

Flumen Durius.

Alius Calis conspectus.

Historia

Cale iam per Imperium Romanum velut Cale erat. Evolvit probabilius e praeexsistenti Celtico castro aut Neolithica catoecia. Nomen "Cale" (seu "Gale", quia lingua Latina Classica non semper claram distinctionem inter litteras "g" et "c" habebat) probabiliter Celticae originis est, e radice "Gall-" cum qua Celtae ad se ipsos referebant, modo simili Gallaeciae, Galliae aut Galviae. Flumen ipsum Durius suppositive Celticum nomen habet, forsitan e Celtico "dwr", scilicet "aqua". Romano tempore, plerique incolae probabiliter fluminis Durii Meridie habitabant et Septemtrionali latere, fuit minor catoecia circum profundae aquae portum qui nunc est pars Riparia (Lusice; Ribeira) Portu Cali, scilicet "portu urbis Calis. Praecipuo fluminis Durii commercio, quod est facile navigatui usque ad Pensum Regulae, intima in terra, Portus Cale pars urbis magnopere augere Cale coepit et factus est praecipua urbis pars, ubi Episcopatus et mercatores suas sedes collocavere.

Per invasiones Mauras saeculo VIII aerae Christianae, limes de facto inter Islamicam et Christianam civitatem per considerabilem temporis perihodon flumen Durius fuit, circum annum 1000. Propter constantes incursiones et contraincursiones, urbs Cale deserta est et plerique incolae ad Portum Cale confugere.

Post Meridionale fluminis Duriis latus occupationem et pacationem post annum 1035, proter Musulmanorum incolarum exodum aut expulsionem, retro relictis fere desertis fertilibus agris, coloni e Septemtrione suas sedes pro melioribus feudalibus contractibus cumn nove designatis dominis collocavere. Hi migrantes denuo veterem urbem Cale (abinde nomen Lusicum Vila Nova de Gaia, scilicet "Villa Nova Cale") condidere, circum vetus castellum et parietinas veteris Calis.

Duplicis urbis Portus Calis et Calis nomen in illius temporis documentis crebro denotabatur velut "villa de Portucale" et Regni Legionensis comitatus in quo haec duplex urbs sita erat Comitatus Portucalensis nuncupabatur. Hic comitatus denique expansus est et, impetrata independentia,Regnum Portugalliae factus est.

Paroeciae

Administrative, municipium in paroecias quindecim divisum est, quae sunt in tabula inferiori:

Insigne	Paroecia Latine	Paroecia Lusice	Populositas	Area (km²)
	Abientes^[2]	Avintes	16 497	8.82
	Arcucellus^[3]	Arcozelo	19 352	8.46
	Canellae^[4]	Canelas	18 459	6.90
Insigne Canidelli	Canidellus^[5]	Canidelo	37 769	8.88
Insigne Magdalenae	Magdalena	Madalena	10 040	4.69
Insigne Olivariae Durii	Olivaria Durii	Oliveira do Douro	22 383	7.54
Insigne Sancti Felicis Marinae	Sanctus Felix Marinae^[6]	São Félix da Marinha	12 706	7.93
	Unio Paroeciarum Cereseti et Petrosini^[7]^[8]	União das Freguesias de Serzedo e Perosinho	14 250	11.97
	Unio Paroeciarum Ecclesiolae et Seesmundt^[9]^[10]	União das Freguesias de Grijó e Sermonde	11 938	12.99
	Unio Paroeciarum Mafamudis et Villaris Paradisi	União das Freguesias de Mafamude e Vilar do Paraíso	92 422	10.58
	Unio Paroeciarum Petrosi et Saxucelli^[11]^[12]	União das Freguesias de Pedroso e Seixezelo	28 426	20.88
	Unio Paroeciarum Sanctae Marinae et Sancti Petri Furadae^[13]	União das Freguesias de Santa Marinha e São Pedro da Afurada	53 714	6.91
	Unio Paroeciarum Sandini, Ulvaris, Liberii et Castri Umiae^[14]^[15]^[16]^[17]	União das Freguesias de Sandim, Olival, Lever e Crestuma	17 165	34.16
	Unio Paroeciarum Vulpeliarum et Vallaterum^[18]^[19]	União das Freguesias de Gulpilhares e Valadares	32 019	10.61
Insigne Villaris Andorini	Villare Andorinum^[20]	Vilar de Andorinho	28 155	7.07

Unio Pareociarum Sanctae Marinae et Sancti Petri Furadae urbanum Calis centrum continet.

Insigne et vexillum

Insigne consistit e cana crista cum duobus aureis-gilvis uvarum racemis in fundo cum castello super aqua et cum homine bucinante. Uvae urbis conexionem cum vini industria repraesentare intendunt, prasertim cum vino Portucalensi, quorum cellae sunt in inferiore urbis parte.

Vexillum colorata est in aliis quattuor partibus obscuro gilvo et in aliis quattuor nigro.

Otium

Cale Lusitanicum municipium cum maximo numero orarum Vexillum Caeruleum habentium annis 2009 et 2010 est: Orae septemdecim cum septemdecim chiliometris litoris. Inter aliquas populares oras sunt: Miramar (Lusice; Miramar), Fundus (Lusice; Granja), Aguda (Lusice; Aguda), Vallateres (Lusice; Valadares), Francelli (Lusice; Francelos), Magdalena (Lusice; Magdalena) et Canidellus (Lusice; Canidelo). Urbs magnum periegetarum numerum attrahit et vini cellae in quolibet itinere in aream Portus Calis visendae esse putantur.