Gela
Gela
Locus: 37°4′0″N 14°15′0″E
Numerus incolarum: 71 217
Zona horaria: UTC+1, UTC+2
Situs interretialis
Gestio
Geographia
Territoria finitima: Butera, Mazarinus, Nixemum, Achates, Calata Hieronis
Coniunctiones urbium
Tabula aut despectus
.svg)
Gela[1] (-ae, f.) vel Heraclea (-ae, f.) et Terra Nova[1] (alia nomina: Terra Nova Siciliae, Heraclia) (Italiane: Gela; Sicule: Gela; Graece Γέλα) est oppidum Italiae et municipium, circiter 76 720 incolarum, in Regione Sicilia ac in Consortio Libero Municipali Calatanisiadensi situm. Incolae Gelenses seu Gelani appellantur.
Historia
[recensere | fontem recensere]
Sicularum casarum vestigia ad secundum millenium a.C.n. pertinentia in illis finibus invenerunt archaeologi, in quos iam tum merces ex Aegaeo mari invehebantur[2]. Colonia Graeca anno 689 a.C.n. Antiphemo duce a Rhodiis et Cretensibus condita est[3]ː nomen e proximo flumine ductum creditur. Certe circa 600 a.C.n. Gelenses iam divites erant et thesaurum Olympiae primi aedificarunt. Circa 580 a.C.n. pars incolarum novam coloniam Agrigentum duxit[4]. Mox tyranni Gelae dominantur e quibus ab anno 498 a.C.n. Hippocrates potentiam civitatis maxime auxit. Ab optimo magistro equitum Gelone adiutus, qui ei successit, Zancla, Camarina, Catana, Leontinis potitur. Ita tum potentissima civitas tota Sicilia erat Gela. Anno 482 a.C.n. Gelon Syracusis potitur e qua urbe novam sedem regiam facere decrevit dum Gelam fratri Hieroni mandat. Itaque iam abhinc Gela paulatim vergere coepit eo magis quo pars incolarum Syracusas migrare iussa est. Secundo bello Medico a legatis Graecis sollicitatus Gelon exercitum ad Graeciam defendendam mittere noluit et ipso tempore quo Salamine pugnabatur ipse Poenos ad Himerum vicit[5].
- 456 a.C.n.ː Aeschylus poeta ibi mortuus esse dicitur.
- 405 a.C.n. Gela a Poenis deletur.
Urbs nova quarto saeculo a.C.n. exeunte aedificata portus ad Africam versus regibus Syracusanis fuit donec circa 285 a.C.n. ab Agrigentinis et Mamertinis omnino vastaretur. Nec locus ille postea habitatus ante imperatorem Fridericum II (1233) qui ibi Terranovam condidit. Nomen antiquum incolis anno 1927 restitutum.
Insigne
[recensere | fontem recensere]
Clari cives
[recensere | fontem recensere]Nati
[recensere | fontem recensere]- Gelon, tyrannus
- Rosarius Crocetta, praefectus urbis ab 2003 usque ad annum 2009
Fractiones, vici et loci in municipio
[recensere | fontem recensere]Fractiones
[recensere | fontem recensere]Manfria, Roccazzelle.
Bibliographia
[recensere | fontem recensere]- Emanuele Zuppardo et Salvatore Piccolo (2005), Terra Mater: sulle Sponde del Gela greco, Betania Libellorum Domus, Caltanissetta (2005).
Municipia finitima
[recensere | fontem recensere]Nexus interni
- Siciliam (regio),
- Consortium Liberum Municipale Calatanisiadense,
- Provinciam Regionalem Calatanisiadensem (provincia abrogata),
- Nissam (urbs),
- Municipium Italiae.
Nexus externi
[recensere | fontem recensere]- (anglicus) Piccolo, Salvatore. Gela. Ancient History Encyclopedia. December 20, 2017.
- Situs publicus (Italiane)
|
Vicimedia Communia plura habent quae ad Gelam spectant. |
Pinacotheca
[recensere | fontem recensere]-
Collocatio finium municipii in Consortio Libero Municipali Calatanisiadensi. -
Columna dorica.
Notae
[recensere | fontem recensere]- ↑ 1.0 1.1 W. Schweickard, Derivati da nomi geografici (Tubingae: M. Niemeyer, 2006) (Textus apud Google Books)
- ↑ Pierre Lévêque, "Géla", in La Sicile, PUF, 1989ː 177-188
- ↑ Thucydides VI.4.3
- ↑ Thucydides VI.4.4
- ↑ Herodotus, Polyhymnia 153-167
Plura legere si cupis
[recensere | fontem recensere]- Pietro Griffo, Gela. Destino di una città greca di Sicilia, Genova : Stringa, 1963. Hic liber Francogallice et Germanice versus est.
- G. K. Jenkins, The coinage of Gela, De Gruyter, 1970 Recensio critica
- Rosalba Panvini, "Le rayonnement des sanctuaires grecs de Géla sur l’arrière-pays sicane", Publications de l'Académie des Inscriptions et Belles-Lettres, 2010ː 39-63