Litterae Poloniae

Pagina titularis editionis anni 1834 Pan Tadeusz Adami Mickiewicz, notabilissimi inter romanticos Poloniae vates.

Litterae Poloniae literature sunt traditio litterarum in Polonia, ubi plurimae litterae Poloniae Polonice conscriptae sunt, sed aliae linguae ibi adhibitae Polonicas traditiones litterarum auxerunt, inter quas Latina, Iudaeo-Germanica, Lithuanica, Ucrainica, Ruthenica Alba, Theodisca, Esperantica. Secundum Czeslavum Milosz, litterae Poloniae nonnulla saecula drama et poesin plus quam fictionem tractare solebat.

Aetas baroca

Inter scriptores et poetas aetatis barocae erant:

• Sebastianus Grabowiecki (1543–1607)
• Nicolaus Sęp Szarzyński (1550–1581), Rymy
• Caspar Miaskowski (1550?–1622)
• Petrus Kochanowski (1566–1620)
• Daniel Naborowski (1573–1640)
• Hieronymus Morsztyn (1581–1623)
• Simon Starowolski (1588–1656)
• Caspar Twardowski (ca. 1592–ca. 1641), Lekcyje Kupidynowe ('Praecepta Cupidi')
• Maciej Kazimierz Sarbiewski (1595–1640)
• Iosephus Bartłomiej Zimorowic (1597–1677)
• Samuel Twardowski (1600?–1661)
• Simon Zimorowic (1608?–1629), Roksolanki
• Christophorus Opaliński (1611–1655)
• Lucas Opaliński (1612–1666)
• Ioannes Andreas Morsztyn (1621–1693)
• Vaslaus Potocki (1621–1696), Wojna Chocimska
• Zbigniew Morsztyn (Morstyn, 1628?-1689)
• Stanislaus Grochowski (1633–1645)
• Ioannes Chrysostomus Pasek (1636–1701), Pamietniki (memoriae)
• Ioannes z Kijan (Dzwonowski?, saeculo 17o ineunte)

Illuminatio

Inter scriptores et poetas Illuminationis erant:

• Ioannes Cochanovius (1530-1584)
• Stanislaus Leszczyński (1677–1766), "Głos wolny..."
• Elizabetha Drużbacka (1695?–1765)
• Stanislaus Konarski (1700–1773), "O skutecznym rad sposobie"
• Barbara Sanguszko (1718-1791)
• Franciscus Bohomolec (1720–1784), Monitor magazina
• Stanislaus Augustus Poniatowski (1732–1798)
• Adam Naruszewicz (1733–1796)
• Ignatius Krasicki (1735–1801), Fabulae et Parabolae
• Onufry Kopczyński (1736–1817)
• Stanislaus Trembecki (1739–1812)
• Franciscus Salezy Jezierski (1740–1791)
• Franciscus Karpiński (1741–1825)
• Ioannes Petrus Norblin (1745–1830)
• Isabella Czartoryska (1746–1835), Czartoryski Museum
• Franciscus Kniaźnin (1750–1807)
• Hugo Kołłątaj (1750–1812), Kuźnica Kołłątajowska
• Franciscus Zabłocki (1754–1821), Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych
• Stanislaus Staszic (1755–1826)
• Ioannes Śniadecki (1756–1830)
• Iulianus Ursinus Niemcewicz (1758–1841)
• Iacobus Jasiński (1759–1794)
• Thadeus Czacki (1765–1813)
• Georgius Śniadecki (1768–1838)
• Samuel Linde (1771–1847), Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych
• Iosephus Maksymilian Ossoliński, Zakład Narodowy im. Ossolińskich
• Andreas Stanislaus Załuski et Iosephus Załuski, Biblioteka Załuskich

Romanticismus

Inter scriptores et poetas aetatis romanticae erant:

• Maria Wirtemberska (1768–1854)
• Adam Jerzy Czartoryski (1770–1861)
• Antonius Gorecki (1787–1861)
• Alexander Fredro (1791–1876), Zemsta
• Casimirus Brodziński (1791–1835)
• Henricus Rzewuski (1791–1866)
• Antonius Malczewski (1793–1826)
• Ioannes Czeczot (1796–1846)
• Thomas Zan (1796–1855)
• Clementina Hoffmanowa (1798–1845)
• Adam Mickiewicz (1798–1855), Dziady, Pan Tadeusz
• Franciscus Salezy Dmochowski (1801–1871)
• Severinus Goszczyński (1801–1876)
• Iosephus Bohdan Zaleski (1802–1886)
• Mauritius Mochnacki (1803–1834)
• Michael Czajkowski (1804–1886)
• Lucianus Siemieński (1807–1877)
• Vincentius Pol (1807–1882)
• Iulius Słowacki (1809–1849), Balladyna, Kordian
• Sigmundus Krasiński (1812–1859), Nie-boska Komedia
• Iosephus Ignatius Kraszewski (1812–1887), Stara baśń ('Fabula antiqua')
• Gustavus Ehrenberg (1818–1895)
• Narcyza Żmichowska (1819–1876)
• Cyprianus Kamil Norwid (1821–1883), Vade-mecum
• Theophilus Lenartowicz (1822–1893)
• Vladislaus Syrokomla (1823–1862)
• Kornel Ujejski (1823–1897)
• Theodorus Thomas Jeż (1824–1915)
• Mieczysław Romanowski (1834–1863)
• Iadviga Łuszczewska (1834–1908)

Positivismus

Inter scriptores et poetas positivismi erant:

• Narcyza Żmichowska (1819–76), praecursor feminismi in Polonia
• Edmundus Chojecki (1822–99)
• Maria Ilnicka (1825 or 1827–97)
• Iosephus Szujski (1835–83)
• Michael Bałucki (1837–1901)
• Adam Asnyk (1838–97)
• Adolphus Dygasiński (1839–1902)
• Eliza Orzeszkowa (1841–1910), Nad Niemnem
• Maria Konopnicka (1842–1910), Rota
• Henricus Sienkiewicz (1846–1916), Quo Vadis; Praemium Nobelianum, 1905
• Boleslaus Prus (1847–1912), The Doll, Pharaoh
• Casimirus Zalewski (1849–1919)
• Alexander Świętochowski (1849–1938)
• Gabriela Zapolska (1857–1921)
• Maria Rodziewiczówna (1863–1944)

Polonia Iuvenis (1890–1918)

• Vaclaus Sieroszewski (1858–1945)
• Ioannes Kasprowicz (1860–1926)
• Antonius Lange (1863–1929)
• Stephanus Żeromski (1864–1925), Przedwiośnie (trilogy)
• Franciscus Nowicki (1864–1935)
• Casimirus Przerwa-Tetmajer (1865–1940)
• Vladislaus Reymont (1867–1925), Chłopi, Praemium Nobelianum, 1924
• Stanislaus Wyspiański (1869–1907)
• Thadeus Miciński (1873–1918)
• Thadeus Rittner (1873–1921)
• Thadeus Boy-Żeleński (1874–1941), Zielony Balonik
• Vladislaus Orkan (1875–1930)
• Vaclaus Berent (1878–1940)
• Leopoldus Staff (1878–1957)

Interbellum (1918–1939)

• Andreas Strug (1871–1937)
• Ferdinandus Antonius Ossendowski (1876–1945), Lenin: God of the Godless
• Boleslaus Leśmian (ca. 1877–1937), Academia Litterarum Polonicae
• Kornel Makuszyński (1884–1953), Koziołek Matołek, Academia Litterarum Polonica
• Stanislaus Ignacy Witkiewicz (1885–1939), Nienasycenie ('Insatisbilitas')
• Maria Dąbrowska (1889–1965)
• Sophia Kossak-Szczucka (1890–1968), Krzyżowcy (trilogy)
• Maria Pawlikowska-Jasnorzewska (1891–1945)
• Brunus Schulz (1892–1942), Sanatorium Pod Klepsydrą
• Iulianus Tuwim (1894–1953)
• Casimirus Wierzyński (1894–1969), Academia Litterarum Polonica
• Iaroslaus Iwaszkiewicz (1894–1980)
• Stanislaus Młodożeniec (1895–1959)
• Antonius Słonimski (1895–1976)
• Ioannes Lechoń (1899–1956)
• Maria Kuncewiczowa (1899–1989)
• Ioannes Brzechwa (1900–1966)
• Alexander Wat (1900–1967)
• Brunus Jasieński (1901–1938)
• Iulianus Przyboś (1901–1970)
• Józef Mackiewicz (1902–85)
• Witold Gombrowicz (1904–1969), Ferdydurke
• Stephanus Grabiński (1887–1936)

Bellum et post

Inter scriptores et poetas annos belli et post erant:

• Sophia Nałkowska (1884–1954), Medallions
• Melchior Wańkowicz (1892–1974), Bitwa o Monte Cassino
• Christina Krahelska (1914–1944)
• Gustavus Herling-Grudziński (1919–2000), A World Apart: Memoir
• Christophorus Kamil Baczyński (1921–1944)
• Thadeus Różewicz (1921–2014)
• Thadeus Gajcy (1922–1944)
• Thadeus Borowski (1922–1951), This Way for the Gas, Ladies and Gentlemen
• Miron Białoszewski (1922–1983)
• Vislava Szymborska (1923–2012), Praemium Nobelianum, 1996
• Zbigniew Herbert (1924–1998)
• Georgius Ficowski (1924–2006)

1956 ad praesens

Inter scriptores et poetas ex 1956 ad praesens sunt:

• Gustavus Morcinek (1891–1963)
• Pola Gojawiczyńska (1896–1963)
• Alexander Wat (1900–1967)
• Sergius Piasecki (1901–1964)
• Constantius Ildefons Gałczyński (1905-1953)
• Ioannes Dobraczyński (1910–1994)
• Marek Hłasko (1934-1969)
• Czeslavus Milosz (1911–2004), Praemium Nobelianum, 1980
• Casimirus Brandys (1916–2000)
• Stanislaus Lem (1921–2006)
• Thadeus Konwicki (1926-2015)
• Andreas Kijowski (1928–1985)
• Andreas Bursa (1932–1957)
• Bogdan Czaykowski (1932–2007)
• Marek Krajewski (natus 1966)
• Ioanna Bator (nata 1968)
• Adam Zagajewski (natus 1945)
• Ricardus Kapuściński (1932–2007)
• Ioanna Chmielewska (1932–2013)
• Halina Poświatowska (1935–1967)
• Ianus A. Zajdel (1938–85)
• Iadwiga Staniszkis (nata 1942)
• Raphael Wojaczek (1945–1971)
• Eva Lipska (nata 1945)
• Andreas Sapkowski (natus 1948)
• Ricardus Legutko (natus 1949)
• Georgius Pilch (natus 1952)
• Paulus Huelle (natus 1957)
• Andreas Stasiuk (natus 1960)
• Olga Tokarczuk (nata 1962)
• Iaroslaus Marek Rymkiewicz (natus 1935)
• Leopoldus Tyrmand (1920-1985)
• Wojciech Kuczok (natus 1972)
• Stanislaus Barańczak (1946-2014)

Laureati Nobeliani

Henricus Sienkiewicz (1846–1916)	Vladislaus Reymont (1865–1925)	Isaac Bashevis Singer (1902–91)	Czeslavus Milosz (1911–2004)	Vislava Szymborska (1923–2012)	Olga Tokarczuk (1962–)

• Henricus Sienkiewicz (1905)
• Vladislaus Reymont (1924)
• Isaac Bashevis Singer (1978, Iudaeo-Germanica)
• Czeslavus Milosz (1980)
• Vislava Szymborska (1996)
• Olga Tokarczuk (2019)

Nexus interni

• Poesis Polonica
• Positivismus
• Romanticismus

Bibliographia

• Miłosz, Czesław. 1983. The History of Polish Literature. Ed. secunda. Berkeleiae: University of California Press. ISBN 0-520-04477-0. Google Books.
• Jakubowski, Jan Zygmunt, ed. 1979. Literatura polska od średniowiecza do pozytywizmu. [Litterae Polonicae a medio aevo ad positivismum.] Varsoviae: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. ISBN 83-01-00201-8.

Nexus externi

• De litteris Polonicis in Catholic Encyclopedia.
• Kandel, Michael. "Plenty of z's but far from dull: Why you should get to know Polish literature." CNN, 18 Novembris 2013.