In Timocratem

In Timocratem^[1] vel Timocratea^[2] (Graece κατὰ Τιμοκράτους) est oratio iudicialis anno 353 a.C.n. a Demosthene, logographo et oratore Atheniensi, pro Diodoro quodam scripta qui Timocratem accusare volebat quod legem civitati perniciosam (νόμον μὴ ἐπιτήδειον θεῖναι) et ceteris legibus contrariam (γραφὴ παρανόμων) furtive Croniis feriis pertulisset. Revera inimicum suum Androtionem petebat cuius gratia Timocratem egisse demonstrabat ne Androtion ut fisci debitor in carcerem ageretur. Pro eodem Diodoro duos ante annos Demosthenes orationem In Androtionem iam scripserat ubi odii causas ostenderat. Ita ultima huius orationis parte vituperatio Androtionis (160-168 et 172-182) paene ad verbum ex illa priore oratione ducta est. Idem accusatorum par iteratur, nunc vero Diodoro primus locus dicendi evenit, Euctemoni vero secundusː quocirca oratio In Timocratem longior est quia versis vicibus Demosthenes praecipuum argumentationis onus suscipiebat, Euctemon praeterita supplebat.

De eventis

Cum Androtion Glaucetes Melanoposque ab Atheniensibus ad Mausolum, Cariae dynastam, missi essent atque in navigatione onerariam navem Naucratitem cepissent atque merces velut ex hostibus praedam publice vendidissent tres legati novem talenta et triginta minas secum habuerunt. Paulo post Aristophon quidam (ab Androtionis inimicis excitatus ?) decretum pertulit quo Athenienses iussi sunt nomina eorum quos contra leges pecuniam publicam retinere scirent ad quaesitores deferre. Tum Euctemon nomen illius navis trierarchorum detulit qui pecunias Athenas portare debuerunt. Cum ecclesia de re cognosceret tres legati culpam in se susceperunt atque pecuniam retinuisse confessi reddituros polliciti sunt. Iam tamen duplum flagitabantur ob moram. Ne debitores in carcerem mitterentur Timarchus, Androtionis amicus, legem de qua hic agitur, neglecta solita via, perferre properavit.

Cum oratio habebatur debitores aes alienum iam solvisse videnturː nihilominus accusatores a Timarcho ob leges infractas persequendo desistere noluerunt, ita ut inimicum Androtionem iterum publice vituperare possent.

De argumentatione iuridica

Timocratis lex publicos debitores iubebat qui carceris poena a iudicibus insuper aestimati essent aut futuri essent si tres vades a populo probatos dare possent ante nonam prytaniam^[3] in carcerem agendos non esse. Demostheni praecipua difficultas in eo consistebat quod lex humanior esse videbatur.

Argumentatio iuridica Demosthenis adversus legem tripertita est (recapitulatio 108-109)ː

Primum (18 et 20-32) Timocratem demonstrat nec secundum morem praescriptum legem tulisse nec die (hoc est 11 mensis Hecatombaei) quo agere oportebat nec spatium temporis observantem quo nova lex rogata in loco publico et tabulae inscripta manere debebat ut omnes cives de ea certiores fierent antequam in deliberationem veniret sed die festo, nomothetis^[4] ad aliam rem^[5] coactis, velut furtive egisse.
Deinde (33-67) multas leges recitari iubet a quibus ista nova lex abhorrere videtur. Maxime flagitiosum iudicat quod ista nova lex ad tempus retro actum quoque pertinere et res iam iudicatas subvertere^[6] vult. Timocratem insuper vituperat quod leges priores quas invalidas faciebat abrogandas ut debuit non curavit. Ita enim leges inter se contrariae simul vigebant.
Tertio (68-107) ostendere conatur malam legem et civitati perniciosam tulisse Timocratem, ut qui pro furibus et improbis civibus eam scripserit et iudicum legumque auctoritatem subvertere voluerit.

In reliqua parte adversariorum pravitatem morum describit et Timocratem non utilitatem communem respicientem sed privatam commoditatem hanc legem scripsisse demonstrat. Postremo comparationem a Solone olim factam refert qui leges monetae adsimulabat dicens nummos ad privatum usum destinatam monetam esse, leges vero ad publicas necessitates. Si quis nummos aes vel plumbum cum argento miscens adulteravit morte punitur. Quanto severius puniri decet qui leges adulterasset? Nam nonnullas civitates malae monetae iam superfuisse, malis legibus ne unam quidem.

Fons maior haec oratio habetur ad novarum legum confectionem (nomothesia) et annuam legum recensionem (ἐπιχειροτονία νόμων) apud veteres Athenienses cognoscendam. Sacramenti iudicum Atheniensium textum nobis tradidit (fortasse interpolatum).

Notae

↑ Numerus 24 in corpore Demosthenico
↑ Antonius Kreuser (1888).
↑ Decima pars Atheniensis anni qua buleutae unius e decem tribubus reipublicae administrandae praesidebant. Lex ineunte anno (prima prytanis) lata erat tum cum periculum debitoribus iam inceperat.
↑ P. J. Rhodes, "Sessions of Nomothetai in Fourth-Century Athens", The Classical Quarterly, 2003ː 124-129
↑ Res ad proximas Panathenaea necessarias procurare debebant.
↑ 152ː τὰ δεδικασμέν᾽ ἄκυρα ποιεῖν καὶ δεινὸν καὶ ἀνόσιόν ἐστι καὶ δήμου κατάλυσις = 'terribile et impium et democratiae eversio est res iudicatas irritas facere'

Editiones et commentarii

Collection des Universités de Franceː Octave Navarre et Pierre Orsini, Plaidoyers politiques. Tome I, Les Belles Lettres, 1968
Loeb classical library online.

Plura legere si cupis

Danielle Allen, "Imprisonment in Classical Athens", The Classical Quarterly, 1997ː 121-135
Mirko Canevaro, "Nomothesia in classical Athensː what sources should we believe?", The Classical Quarterly, 2013ː 139-160
Edwin Carawan, Control of the laws in the ancient democracy at Athens, Johns Hopkins University Press, 2020ː 142-167 (cap. VI) Nonnullae paginae apud Guglum librorum Recensio critica
Jean-Marie Hannick, "Note sur la graphè paranomôn", L'Antiquité Classique, 1981ː 393-397
Mogens Herman Hansen, The sovereignty of the People's Court in Athens in the Fourth Century B.C. and The Public Action against Unconstitutional Proposals, Odense, 1974 Recensio critica Altera recensio critica
Phillip Harding, "Androtion's Political Career", Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte, 1976ː 186-200
Fridericus Kahle, De Demosthenis orationum Androtioneae, Timocrateae, Aristocrateae temporibus dissertatio inauguralis, Gottingae, 1909
Antonius Kreuser, De Demosthenis Timocratea, commentatio philologica, Monasterii Guestfalorum, ex typographia coppenrathiana, 1888
Douglas M. MacDowell, "Law-Making at Athens in the Fourth Century B.C.", The Journal of Hellenic Studies, 1975ː 62-74
Hermannus Vieze , De Demosthenis in Androtionem et Timocratem orationibus, Halae Saxonum, 1885
Georges Vlachos, "La République des Athéniens. État de droit et de justice. Le témoignage de Démosthène", Revue internationale de droit comparé, 1993ː 843-855
Antonius Westermann, Commentationis de iurisiurandi iudicum Atheniensium formula quae exstat in Demosthenis oratione in Timocratem. Pars. I-III, Lipsiae, 1859 Pars prima Pars secunda Pars tertia

Nexus externi

Textus apud Vicifontem Perseus Remacle cum versione Francogallica

[1] Numerus 24 in corpore Demosthenico

[2] Antonius Kreuser (1888).

[3] Decima pars Atheniensis anni qua buleutae unius e decem tribubus reipublicae administrandae praesidebant. Lex ineunte anno (prima prytanis) lata erat tum cum periculum debitoribus iam inceperat.

[4] P. J. Rhodes, "Sessions of Nomothetai in Fourth-Century Athens", The Classical Quarterly, 2003ː 124-129

[5] Res ad proximas Panathenaea necessarias procurare debebant.

[6] 152ː τὰ δεδικασμέν᾽ ἄκυρα ποιεῖν καὶ δεινὸν καὶ ἀνόσιόν ἐστι καὶ δήμου κατάλυσις = 'terribile et impium et democratiae eversio est res iudicatas irritas facere'

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]