Ratisbona

Ratisbona^[1]^[2] seu Castra Regina^[3] sive Augusta Tiberii^[4] est urbs circulo carens in oriente Bavariae sita. Caput et sedes administrationis provinciae Palatinatus Superioris est. Hodie hic centum et quinquaginta milia incolarum habitant, et ita Ratisbona post Monachium, Nurembergiam, Augustam Vindelicorum in quarto loco inter magnas rei publicae liberae Bavariae urbes stat.

Urbs est sedes episcopi et dioecesis Catholicae Ratisbonae et unum e viginti tribus centris superioribus (Theodisce "Oberzentren") rei publicae. Urbes maiores propinquae sunt Nurembergia, ad circa centum chiliometra in boreoccidente sita, et Monachium, circa 120 chiliometra in meridie situm.

Numerus incolarum Castrorum Reginorum post secundum bellum mundanum super centena milia crevit. Qua re "urbs magna" appellari coepit.

Castra Regina ad Danuvium sita sunt in finibus regionum trium, quae Silva Gabreta (in boreoriente), Iura (in occidente) et terra ante Alpes (in meridie et oriente) nominantur. Pars huius terrae in oriente adiacens Theodisce Gäuboden appellatur, et pars Bavariae Inferioris est.

In finibus urbis flumen Reginus (Germanice "Regen") nominatum a sinistra in Danuvium influit. Iam antea in confinio occidentali urbis aliud flumen (Naba) pariter a sinistra se in Danuvium immergit.

Communia vicina

Hae urbes communesque, quae sunt partes Circuli Ratisbonensis, attingunt Castra Regina urbem. Indicantur dextrorsum ab septentrionibus (nominibus Theodiscis): Lappersdorf, Zeitlarn, Wenzenbach, Tegernheim, Barbing, Neutraubling, Obertraubling, Pentling, Sinzing (Latine Sincingae) et Pettendorf.

Ordo urbis

Fines Castrorum Reginorum in duodeviginti regiones dividuntur:

I Innenstadt (centrum)
II Stadtamhof
III Steinweg – Pfaffenstein
IV Sallern – Gallingkofen
V Konradsiedlung – Wutzlhofen
VI Brandlberg – Keilberg
VII Reinhausen
VIII Weichs
IX Schwabelweis
X Ostenviertel (vicus orientalis)
XI Kasernenviertel (vicus castrorum)
XII Galgenberg (mons patibuli)
XIII Kumpfmühl – Ziegetsdorf – Neuprüll
XIV Großprüfening – Dechbetten – Königswiesen (pratum regis)
XV Westenviertel (vicus occidentalis)
XVI Oberwinzer – Niederwinzer – Kager
XVII Oberisling – Leoprechting – Graß
XVIII Burgweinting – Harting

Historia

Castra Régina (id est castra ad flumen Reginum sita) una ex urbibus antiquissimis Germaniae sunt. Primo illa regio a Celtis incolebatur, qui eam Ratasbonam vel Ratisbonam appellaverunt. Historia urbis litteris tradita anno 79 coepit, cum Romani castellum cohortis collocavissent in hac regione, quae hodie Kumpfmühl Theodisce appellatur. Inter cursum historiae variis nominibus Latinis nuncupata est velut Quadrata (propter formam castrorum), Germanisheim, Hyatospolis, Ymbripolis, Reginopolis et Tybernia. Adhuc in usu sunt Castra Regina, Ratisbona; Theodisce Regensburg, Francogallice Ratisbonne.

Inter bellum contra Marcomannos anno 179 Marco Aurelio imperatori placuit in illo loco castra legionis collocare, quae dehinc caput militare Raetiae provinciae fuerunt. Legio III Italica ibi stipendia meruit. Haec castra finis fortiter munitus limitis Raetici fuerunt, cuius terminus Abusina est. Reliquiae castrorum velut porta praetoria et partes muri hodie spectari possunt. Inter migrationem gentium castra incolumia circa annum 400 omissa sunt.

Ex anno 500 ad annum 788, quo Tassillo III a Carolo Magno imperatore victus est, Ratisbona sedes ducum Baiuvarorum erat. Qui Agilolfingi appellabantur.

Ratisbona est una ex sedibus episcopalibus antiquissimis Germaniae, quae iam nonnullos annos exstitit, antequam a Bonifatio anno 739 iure Canonico episcopo Romae substituta est. Quamquam anno 1542 urbs ad ecclesiam evangelicam se convertit, semper sedes episcopalis catholica hic manebat.

Ratisbona saeculo nono una ex urbibus amplissimis imperii Carolingorum orientalis erat. Hemma, coniunx Ludovici Germanici imperatoris, sicut et Arnulphus de Carinthia et filius eius Ludovicus Infans duo imperatores Carolingi ultimi in ecclesia abbatiali Benedictinorum, quae S. Emmeramo dicata est, humati sunt.

Imperator Fridericus aënobarbus hic mense Maio anni 1189 cum exercitu magno ad tertiam expeditionem sacram abiit.

Postquam civitati urbis anno 1207 a Philippo rege privilegia ampla et denuo anno 1245 privilegium seipsam administrandi concessum est, dux Bavariae sedem suam anno 1255 Landishutam transtulit. Ratisbona deinde urbs (libera) imperialis appellabatur.

Saeculis XIII et XIV, Ratisbonenses temptaverunt, ut regionem circum urbem pacarent et rem publicam collocarent. Ita urbs in certamen cum ducibus Bavaricis venit, qui Wittelsbachi appellabantur. Quorum ob rationes oeconomicas multum intererat urbem sibi parare. Anno 1486 urbem tandem defaticatam duces Bavariae Superioris domuerunt. Sed iam anno 1496 urbs imperio sacro Romano nationis Germanicae reddita est. Hoc tempore urbs vehementer in inopiam redacta est et Maximilianus I imperator iterum et iterum copias misit, ut seditiones in urbe pacarent, velut in causa Volfgangi Roriceris magistri ecclesiae cathedralis constructionis, cui caput amputatum est.

Anno 1519 expulsione Iudaeorum, quorum numerus in urbe circum 500 fuit, et destructione vici eorum in loco, qui hodie "Neupfarrplatz" appellatur, siti, unum e communibus Iudaicis antiquissimis Germaniae deletum est. Expulsio morte Maximiliani I mense Ianuario anni 1519 possibilis facta est. Imperator Germaniae antiquitus protector Iudaeorum erat, sed Maximilianus successorem non nominavit. In loco vici Hebraici peregrinatio sacra "ad S. Mariam formosam" facta est, quae ad certamen inter senatum urbis et ecclesiam duxit.

Anno 1542 senatus civitasque ad religionem evangelicam transierunt. Quare conflictio cum ducatu Bavariae catholico et cum episcopo, qui in urbe habitabat et cui multae res immobiles erant, incitata est.

Anno 1547 Ratisbonae Iohannes Austriacus, illegitimus filius Caroli V imperatoris et Barbarae Blombergae Ratisbonensis civis filiae natus est. Qui anno 1571 in naumachia Lepanthina expansionem Ottomanicam finivit.

Consilium Imperii perpetuum

Ratisbona fuit de origine unum ex centris ampli imperii Francorum orientalis; ex his magistratibus consilium imperiale, quod Germanice Reichstag appellatur, crescebat. Hic sententiae continuae constitutae sunt quam independentia Austriae, expeditiones exercitus imperialis et condita principalitatum imperialium^?. Ex anno 1663 ad annum 1806 illud consilium continue in curia civitatis Ratisbonensis habebatur et deinde in consilium perpetuum imperii (Theodisce Immerwährender Reichstag) transnominatum est. Principes Thurn und Taxis ex anno 1748 commisariis principalibus imperialibus in urbe functi sunt et adhuc ibi habitant.

Anno 1803 una ex ultimis sententiis consilii constituta est: recessus principalis deputationis imperii, qui Germanice Reichsdeputationshauptschluss nominatur et postremo ad dissolutionem imperii sacri Romani nationis Germanicae duxit. Hac sententia descensus urbis in ingravitatem incepit.

Urbs sub episcopo Carolo Theodoro de Dalberg principatus liber facta est, qui manebat usque ad expugnationem ab Napoleone anno 1809 perfectam. Qui principem Dalberg ursit urbem in novum regnum Bavaricum omittere. Huius administrationi directe subiecta et urbs circulo carens facta est. Sedes quoque regionalis administrationis facta est, e qua deinde Circulus Ratisbonensis genitus est.

Ex anno 1800

Urbs tantum lente iterum auctoritate crevit et anno 1859 in via ferrea, qua habuit coniunctiones Nurembergiam et Monachium, applicata est. Secuta est constructio portus anno 1910, qui portus Luitpoldinus vel orientalis appellabatur. Media urbs historica magna ex parte conservatur, quamquam urbs secundo bello mundano incursionibus e caelo laboravit. Incursiones contra fabricam Messerschmitt in fine occidentali urbis sitam rectae sunt. Inter viginti incursiones classium aeris Americani Britannique (ab 1943 anno ad 1945 annum) circum tria milia hominum necati sunt, inter quos multi captivi fuerunt. Anno 1945 nonnulli pontes super Danuvium deleti sunt; urbs autem ipsa sine pugna tandem omissa est.

Urbs post bellum lente e somno expergiscebatur. Anno 1946 numerus incolarum centena milia superavit. Causae numeri crenscentis erant constructio portus orientalis novi (anno 1960), colonia Siemens, initium universitatis studiorum (anno 1965), scholae praecipuae (initio annorum 70) et tandem initium fossae inter Moenum et Danuvium, magnae viae navigationis, anno 1978. Anno 1986 fabrica officinarum motoriorum Bavaricarum, breviter BMW appellatarum, productionem coepit. Infineon, soror societatis Siemens annis 80 officinam novam aedificavit. Anno 1992 Valetudinarium universitatis apertum est.

Religio

Episcopatus Ratisbonensis anno 739 a Sancto Bonifatio conditus est. Deinde nonnulla monasteria condita sunt. Urbs ipsa ex anno 1245 imperio directe subiecta erat et habebat ex anno 1528 religionem Lutheranam. In finibus urbis autem semper multa monasteria erant; ita fides catholica in urbe et immigratione religio dominans manebat. Prius eis tantum episcopatus Ratisbona fuit, qui primo archidioecesi Moguntinae subiectus erat, dein Salisburgensi. Post recessum principalem deputationis imperii anno 1803 Ratisbona sedes archiepiscopi facta est, cum hospitium altum Ratibonense cum Ratisbona urbe et ceteris bonis parvis ecclesiae ad principatum Ratisbonae, qui anno 1810 Bavaricus factus erit, coniunctum sit. Annis 1817 et 1821 episcopatus Ratisbonae nove definitus et provinciae ecclesiae Monacensi et Frisingensi subiectus est. Communitas ecclesastica in urbe hodie est decanatus Ratisbonensis.

Communitas reformata a superintendente regitur. Ad administrationem ecclesiae consistorium exsistebat. Post transitum ad Bavariam communitas pars ecclesiae evangelicae luthericae Bavaricae facta est. Intra hanc ecclesiam quoque terrae hodie decanatui Ratisbonensi sunt.

Acta

Ratisbona anno 1245, Friderico II imperatore, ius autonomiae et praecipuum, ut “magistrum civium et consilium crearent”, accepit. Tantopere imperio directe subiecta (urbs imperialis libera) fuit et usque ad annum 1803 manebat. Consilio sedecim socii erant. Hic numerus item usque ad annum 1803 tenebatur.

Post transitum ad Bavariam Ratisbona caput circuli Regini sive post novum ordinem circulorum caput circuli “Palatinatus Superioris et Ratisbonae” facta est, e quo anno 1948 circulus, ac deinde anno 1953 provincia Palatinatus Superior genitus est.

Urbs ab anno 1811 a directore custodiae regiae recta est. Ab anno 1818 urbi “primus magister civium” praefuit, qui anno 1907 titulum “magister civium superior” accepit. Iuxta magistrum civium superiorem in Ratisbona etiam sunt alii duo magistri civium.

Primi magistri civium sive magistri civium superiores ex annis 1811 et 1818:

1811 ad 1814 Franciscus Xaver Fodor
1814 ad 1815 Cicinger
1815 ad 1818 Iosephus Bohonovsci
1818 ad 1828 Iohannes Carolus Martinus Mauerer
1828 ad 1832 Sigmundus Maria Nobilis de Eggelkraut
1832 ad 1835 Fridericus Brügel
1836 ad 1848 Deusamans^? Liber Baro de Thon-Dittmer
1849 ad 1856 Georgius Satzinger
1856 ad 1868 Fridericus Schubarth
1868 ad 1903 Oscar de Stobäus
1903 ad 1910 Arminius Geib
1910 Alfonsus Auer
1910 ad 1914 Otto Gessler
1914 ad 1920 Iosephus Bleyer
1920 ad 1933 Otto Hipp
1933 ad 1945 Otto Schottenheim
1945 ad 1946 doctor Gerhardus Titze
1946 ad 1948 Alfons Heiß
1948 ad 1952 Georgius Zitzler
1952 ad 1959 Iohannes Herrmann
1959 ad 1978 Rudolphus Schlichtinger
1978 ad 1990 Fridericus Viehbacher
1990 ad 1996 Christa Meier
1996 ad 2014 Iohannes Schaidinger
ab 2014 Ioachim Wolbergs

Insigne

Insigne Ratisbonae urbis monstrat duo claves argenteos oblique concurrentes in scuto rubro. Vexillum urbis est album et rubrum. Claves attributum Sancti Petri sunt, qui est patronus ecclesiae cathedralis et urbis. Sanctus Petrus signis urbis iam ab saeculo XII traditus est. Claves sunt in insigni ab anno 1549.

Societates urbium

Ratisbona societates cum his urbibus colit:

Urbs etiam est patrona nationis Sudetogermanorum.

Res oeconomicae

Progressus oeconomicus Ratisbonae urbis post secundum bellum mundanum admodum sero incepit. Initium universitatis studiorum et scholae specialis fundamentum progressus oeconomici vehementis posuerunt.

Firmae amplissimae urbis sunt hodie BMW, Siemens AG, Infineo, Osra, officina machinarum Reinhausinensis, AREVA, officina Saxorum, fluentis electrici fortis armarum constructio, Toshiba vel Fiedler technologica perforationis. In oriente urbis Siemens VDO Automotive agit unum e centris progressionis maximis Germaniae.

Colonisatio firmarum futurarum ab urbe favetur. Institutiones sicut “centrum conditorum it-cellar” vel “bioregio” adhuc super 30 firmas biotechonologicas complectens sunt partes renovationis oeconomicae urbis. Tempore progressus, qui Anglice “New Economy-Boom” appellatur, numerpsae firmae conditae sunt, sicut Amazo, Adori s. a., Feedback s. a., Offerto aut SPiN s.a., quare Ratisbona ceteris temporibus centrum oeconomicum retis Germaniae fuit. Nonnullae firmae, sicut Amazo, autem interea in regiones geographicas opportuniores Germaniae migraverunt. Nonnullae, sicut Adori vel Feedback, casu fori novi perierunt.

Commeatus

per pedes in pulcherrimis ripis Danuvii vel Naabis pervenire
per birotam via birotae Danuvii, in via birotae quinque fluviorum aut in via birotae Naabis pervenire
Lineae viae ferreae
- Norimberga – Ratisbona – Batavia – Vindobona
- Monachium – Landishuta – Ratisbona – Veida – Hofium Variscorum
- Ingolstadium – Ratisbona
stratae autocineticae
- A3 Norimberga – Batavia (de occidente ad orientem per meridiem regionis urbis meridie ducens)
- A93 Ratisbona – Veida – Hofium (de septentrionibus ad meridiem per occidentem regionem urbis)
stratae foederales
- B8 Herbipolis – Norimberga – Ratisbona – Batavia
- B15 Hofium – Schwandorf – Ratisbona – Landishuta
- B16 Chamo – Ratisbona – Ingolstadium
Portus, qui est maximus Bavariae, situs in fossa Europaea Rheno-Moeno-Danuvio - Forum inter Europae partes septentrionalem orientalem
Aeroportus Norimbergae et Monachii. Boioduri (minor)

Media

Ratisbonae radiophonia Bavarica officium Bavariae orientalis colit. Emittor televisificus regionalis, qui TVA appellatur, hinc informationes de regionibus Ratisbonensi et Boiodurensi diffundit. Duo emittores radiophonici regionales, qui gong fm et Charivari appellantur, hic instituti sunt.

Diurnum regionale "Mittelbayrische Zeitung" (Diurnum Bavariae mediae) nominatur.

Porro periodicum menstruum "neue musikzeitung" (Novum periodicum musicae) hac in urbe editur.

Domus Lindinger & Schmid autem periodicum menstruum "Kunstzeitung" (Periodicum artis) edit.

Eruditio

Universitas Ratisbonensis: quarta universitas Bavariae anno 1962 condita est, magistro civium primo Rudolpho Schlichtinger urgente, et anno 1967 docere incepit.
Schola specialis Ratisbona — pro rebus technicis, oeconomicis et socialibus: condita est anno 1971 institutiones varias succedens.
Anno 2001 schola pro musica ecclesiae catholicae et rebus paedagogicis musicae Ratisbonae iterum condita est. Quae iam anno 1874 prima schola pro musica ecclesiae catholicae in mundo condita erat.

Cultus et res visu dignae

Theatrum

Theatrum in area Bismarcki
Theatrum in Velodromo
Theatrum in area prati
Theatrum figurarum in hortis urbis
Theatrum rusticorum Ratisbonense
Turristheatrum in domo Goliathi
Theatrum studentium Ratisbonense
Theatrum in universitate
Theatrum apertum Ratisbonense

Musica

Passeres basilicae Ratisbonenses
Conventus Iazzi Ratisbonensis
Chorus "Cantabile" Ratisbonensis
Chorus universitatis Ratisbonensis

Musea

Musea Ratisbonae urbis

Museum historicum
Museum consilii imperii
Domus memor Kepleri
Pinacotheca urbis –"Leerer Beutel" (Sacculus vacuus)

Musea dioecesis Ratisbonensis

Thesaurus ecclesiae cathedralis
Museum Monasterii superioris
Museum Sancti Ulrici

Museum aulae Thurnensis et Taxis

Cetera Musea

Forum artium "Galeria orientis Germaniae"
Museum naturae Bavariae orientalis
Danuvii navigationis museum
Museum turris pontis

Aedificia

Media urbs historica magna ex parte conservata est. Dicitur sex milia aedificiorum historicorum continere, quod esset maximus numerus monumentorum in qualibet urbe Europae. Dictu digna sunt pons lapideus, qui est amplissimus pons mediae aetatis, ecclesia cathedralis, curia antiqua cum aula consilii imperii, horreum salis, regia ducis cum turribus Romanorum, porta praetoria, castellum Sancti Emmerami, maximus numerus ecclesiarum et monasteriorum velut ecclesia Scoticorum Sancto Iacobo dicata cum porta famosa.

Hic sunt reliquiae synagogae, murorum Romanorum, portarum mediae aetatis, culina farciminum antiquissima mundi, quae '"Wurstkuchl" appellatur. Turres patriciorum conspectum urbis constituunt.

Spectacula

Diēs antiquae musicae
Dies theatrorum discipulorum
Finis septimanae Jazz Bavaricus

Otium

Festa civium
Dulta
Forum Christi infantis
Forum DONA

Ars athletica

Marathon Ratisbonae cum tribus milibus athletarum
Triathlon Ratisbonae
Marathon birotarum Arberis montis cum quinque milibus athletarum
"SSV Jahn Regensburg" pedifolle in liga foederali secunda ludens
EVR (ursi marini) hocceio glaciali ludens

Homines clari

Nati

Albertus Altdorfer, pictor
Alexander Braun, botanista
Barbara Blomberg, concubina imperatoris Caroli V
Bertholdus Ratisbonensis, praedicator
Franciscus Gürtner, administer imperii iustitiae
Georgius Britting, poeta
Ioannes Schmid-Burgk, saltuarius
Iohannes Austriacus, praefectus classis et Nederlandiae Hispanicae
Iosephus Achmann, pictor
Patricius alias Gualterius Henricus Leykauf, cantor et editor

Mortui

Bertholdus Ratisbonensis, praedicator
Carolus Theodorus de Dalberg, archiepicopus et homo politicus
Franciscus Iosephus Strauß, praeses ministrorum Bavariae
Henricus Held, praeses ministrorum Bavariae
Hermannus Höcherl (1912–1989), vir publicus et sodalis factionis CSU
Iohannes Aventinus, hostoriographus
Iohannes Keplerus, astronomus († 1630)
Iohannes Maier, praedicator
Maximilianus II, s. r. imperator
Theodericus Albrecht, historicus

Cives civitati honoris causa ornati et adhuc viventes

Benedictus XVI, papa
Iohannes Schaidinger, primus magister civium

Alii cives clari

St. Erhardus, episcopus
St. Emmeramus, episcopus et abbas
St. Volfgangus, episcopus et abbas
Albertus Magnus, episcopus, theologus, philosophus et physicus
Bertholdus Ratisbonensis, praedicator
Alfonsus Goppel, praeses ministrorum Bavariae
Fridericus Melchior Grimm, scriptor et legatus
Conradus de Montepuellarum, canonicus, theologus, philosophus et physicus
Georgius Raztinger, rector cappellae cathedralis

Nexus interni

Notae

↑ Ioannes Lorichius Hadamarius, Hodoeporicon, hoc est, itinerarium, quo Ratisbonam profectus est Illustrissimus Hessorum Princeps, D. Philippus (Marpurgi: 1541).
↑ (Il mondo antico, moderno e novissimo ... Antonio Chiusole · 1722 apud Google Books).
↑ Adolf Lippold (1979): Regensburg 179 n. Chr. – Die Gründung des Lagers der Legio III Italica. In: Theodericus Albrecht (Ed.): Zwei Jahrtausende Regensburg. Schriftenreihe der Universität Regensburg, Band 1. Mittelbayerische Druckerei- und Verlagsgesellschaft, Ratisbonae, ISBN 3-921114-50-0, pp. 21–35.
↑ Erich Pertsch, Langenscheidts Großes Schulwörterbuch Lateinisch-Deutsch (Berolini et Monaci: 1983, ISBN 3-468-07202-3), 1325.

Bibliographia

Carolus Bauer (2014). Regensburg: Kunst-, Kultur- und Alltagsgeschichte.. Ed. sexta. Ratisbonae: Gietl Verlag et MZ-Buchverlag. (Theodisce)
Hugo comes de Walderdorff (1896). Regensburg in seiner Vergangenheit und Gegenwart. Ratisbonae: Pustet. (Theodisce)

Nexus externi

Vicimedia Communia plura habent quae ad Ratisbonam spectant.

Urbes Romanae in Germania hodierna


Aquae Aureliae · Aquae Mattiacae · Arae Flaviae · Aquisgranum · Augusta Treverorum · Augusta Vindelicorum · Batavia Bavariae · Bonna · Cambodunum · Canstadium · Castra Vetera · Colonia Agrippina · Confluentes · Divitia · Moguntiacum · Novaesium · Noviomagus · Ratisbona · Spira · Sumelocenna

Patrimonium Mundi in Germania

Castella: Berolinum | Herbipolis | Potestampium | Ysenacum | Muscavia

Musea: Assindia | Berolinum | Brema | Dessavia | Wimarium

Valles: Dresda | Rhenus

[1] Ioannes Lorichius Hadamarius, Hodoeporicon, hoc est, itinerarium, quo Ratisbonam profectus est Illustrissimus Hessorum Princeps, D. Philippus (Marpurgi: 1541).

[2] (Il mondo antico, moderno e novissimo ... Antonio Chiusole · 1722 apud Google Books).

[3] Adolf Lippold (1979): Regensburg 179 n. Chr. – Die Gründung des Lagers der Legio III Italica. In: Theodericus Albrecht (Ed.): Zwei Jahrtausende Regensburg. Schriftenreihe der Universität Regensburg, Band 1. Mittelbayerische Druckerei- und Verlagsgesellschaft, Ratisbonae, ISBN 3-921114-50-0, pp. 21–35.

[4] Erich Pertsch, Langenscheidts Großes Schulwörterbuch Lateinisch-Deutsch (Berolini et Monaci: 1983, ISBN 3-468-07202-3), 1325.

[1]

[2]

[3]

[4]